Alle hier beschreven fruitvondelingen zijn zaailingen: ze zijn gegroeid uit een zaadje dat in een vrucht zat. Zekerheid over hoe de zaden precies op die plaats zijn terecht gekomen, is er niet. Maar appel- en perenbomen langs fietspaden, dijken en spoorwegen zijn meer dan waarschijnlijk het gevolg van weggegooide klokhuizen. Verwilderde fruitbomen langs spoorwegen zijn overigens met uitsterven bedreigd: de raampjes van de nieuwste NMBS-rijtuigen kunnen niet meer worden geopend. Er belanden tegenwoordig dus veel minder nieuwe klokhuizen langs de sporen...
Daarnaast helpen ook vogels en sommige zoogdieren op natuurlijke wijze mee aan de verspreiding van vruchtzaden, vooral dan van steenfruit (kers, kriek en pruimachtigen).
Dit betekent ook dat alle vondelingenbomen de enige zijn van hun ‘ras’. Je mag ze beschouwen als de moederbomen voor hun variëteit. Ondertussen werden door enten van elke vondeling al nieuwe exemplaren gekweekt. Gelukkig maar, want sommige van de moederbomen zijn ondertussen door wegen- of onderhoudswerkzaamheden al volledig verdwenen. Het zelf opkweken van dergelijke geënte boompjes is vaak ook de enige manier om daadwerkelijk het fruit te zien: in veel gevallen worden de moederbomen jaarlijks met de grond gelijk gemaakt (bv. langs spoorwegen) of drastisch gesnoeid (bv. in hagen - zie foto hiernaast) waardoor ze nooit bloeien, laat staan vruchten dragen.
Overigens zijn bijna alle bestaande fruitrassen ooit ontstaan uit een zaad. Soms werden ze doelbewust gekweekt. Dat kan door 2 bestaande rassen met elkaar te kruisen, door manueel stuifmeel van de ene op een stamper van de andere aan te brengen. De pitjes die dan in de vruchten zitten, worden vervolgens gezaaid, om na verloop van tijd te kijken welke vruchten deze nieuwe boompjes produceren. Deze methode is arbeidsintensief en van alle probeersels wordt slechts een klein percentage effectief geselecteerd. Andere rassen zijn dan weer ontdekt als toevalszaailing, net zoals de vondelingen van dit project.
Een beperkt aantal fruitrassen ten slotte is ontstaan na een mutatie. Het gaat hier om een fout in de celdeling, waarbij andere kenmerken ontstaan. Het kan bijvoorbeeld zijn dat aan één tak van een fruitboom plots vruchten hangen die afwijken van de andere. Zo ontdekte een perenkweker in Nederland aan één van zijn honderden Conférence-perenbomen plots een tak waaraan gestreepte peren groeiden. Omdat deze decoratieve en lekkere peer potentieel had, liet hij door middel van enten heel wat boompjes bijkweken. Hij gaf de mutant de naam ‘Tiger pear’, die ondertussen verkoopt als zoete broodjes.
Op gelijkaardige wijze zijn de voorbije honderden jaren bij bepaalde rassen allerhande mutaties ontstaan die groter, roder, roodvleziger, lekkerder, zoeter, … waren dan de oorspronkelijke vrucht. Mutaties kan je echter niet sturen, daar ben je afhankelijk van de willekeur van de natuur.
Selectie
Er werden veel meer vondelingen gevonden dan diegene die op deze site worden beschreven. En er komen er nog regelmatig bij. In principe zou je elke vondeling kunnen weerhouden, maar dat wordt onoverzichtelijk en zinloos.
De criteria die we hanteren om bepaalde vondelingen te selecteren, zijn divers en kunnen ook variëren. Smaak, apart uitzicht, formaat en unieke vindplaats spelen alvast vaak een rol.
De belangrijkste voorwaarde is vanzelfsprekend dat ze de fruitliefhebber op één of andere manier kunnen dienen. We hebben ook appelboompjes gevonden met uiterst kleine, misvormde, taaie en zure appeltjes. Die hebben onze selectie niet gehaald. Wat niet betekent dat ze helemaal geen nut kunnen hebben voor de natuur of als bestuiver voor andere appelbomen.
Misschien heeft u zelf ook weet van een interessante fruitvondeling? Het is voor ons vanzelfsprekend niet mogelijk om alle vondelingen in de streek of provincie persoonlijk te gaan inspecteren of te verzamelen, maar laat u dat niet beletten om er zelf mee aan de slag te gaan en jouw vondst bijvoorbeeld lokaal onder de aandacht te brengen en te vermeerderen!
Naamgeving
Elk ras verdient een eigen naam. In de fruitwereld worden vaak namen gekozen die verwijzen naar personen (James Grieve), bepaalde kenmerken van de vrucht (Transparente blanche), een locatie (Boskoop) of een combinatie (Jonagold). Ook de rassen uit dit vondelingenproject werden op deze wijze met een toepasselijke naam bedacht.
Tegenwoordig bedenken fruitkwekers, soms bijgestaan door marketingteams, de meest hippe namen voor nieuw op de markt gebrachte rassen. Denk daarbij maar aan Sweet Sensation, Belgica en Jazz.
Daarnaast helpen ook vogels en sommige zoogdieren op natuurlijke wijze mee aan de verspreiding van vruchtzaden, vooral dan van steenfruit (kers, kriek en pruimachtigen).
Dit betekent ook dat alle vondelingenbomen de enige zijn van hun ‘ras’. Je mag ze beschouwen als de moederbomen voor hun variëteit. Ondertussen werden door enten van elke vondeling al nieuwe exemplaren gekweekt. Gelukkig maar, want sommige van de moederbomen zijn ondertussen door wegen- of onderhoudswerkzaamheden al volledig verdwenen. Het zelf opkweken van dergelijke geënte boompjes is vaak ook de enige manier om daadwerkelijk het fruit te zien: in veel gevallen worden de moederbomen jaarlijks met de grond gelijk gemaakt (bv. langs spoorwegen) of drastisch gesnoeid (bv. in hagen - zie foto hiernaast) waardoor ze nooit bloeien, laat staan vruchten dragen.
Overigens zijn bijna alle bestaande fruitrassen ooit ontstaan uit een zaad. Soms werden ze doelbewust gekweekt. Dat kan door 2 bestaande rassen met elkaar te kruisen, door manueel stuifmeel van de ene op een stamper van de andere aan te brengen. De pitjes die dan in de vruchten zitten, worden vervolgens gezaaid, om na verloop van tijd te kijken welke vruchten deze nieuwe boompjes produceren. Deze methode is arbeidsintensief en van alle probeersels wordt slechts een klein percentage effectief geselecteerd. Andere rassen zijn dan weer ontdekt als toevalszaailing, net zoals de vondelingen van dit project.
Een beperkt aantal fruitrassen ten slotte is ontstaan na een mutatie. Het gaat hier om een fout in de celdeling, waarbij andere kenmerken ontstaan. Het kan bijvoorbeeld zijn dat aan één tak van een fruitboom plots vruchten hangen die afwijken van de andere. Zo ontdekte een perenkweker in Nederland aan één van zijn honderden Conférence-perenbomen plots een tak waaraan gestreepte peren groeiden. Omdat deze decoratieve en lekkere peer potentieel had, liet hij door middel van enten heel wat boompjes bijkweken. Hij gaf de mutant de naam ‘Tiger pear’, die ondertussen verkoopt als zoete broodjes.
Op gelijkaardige wijze zijn de voorbije honderden jaren bij bepaalde rassen allerhande mutaties ontstaan die groter, roder, roodvleziger, lekkerder, zoeter, … waren dan de oorspronkelijke vrucht. Mutaties kan je echter niet sturen, daar ben je afhankelijk van de willekeur van de natuur.
Selectie
Er werden veel meer vondelingen gevonden dan diegene die op deze site worden beschreven. En er komen er nog regelmatig bij. In principe zou je elke vondeling kunnen weerhouden, maar dat wordt onoverzichtelijk en zinloos.
De criteria die we hanteren om bepaalde vondelingen te selecteren, zijn divers en kunnen ook variëren. Smaak, apart uitzicht, formaat en unieke vindplaats spelen alvast vaak een rol.
De belangrijkste voorwaarde is vanzelfsprekend dat ze de fruitliefhebber op één of andere manier kunnen dienen. We hebben ook appelboompjes gevonden met uiterst kleine, misvormde, taaie en zure appeltjes. Die hebben onze selectie niet gehaald. Wat niet betekent dat ze helemaal geen nut kunnen hebben voor de natuur of als bestuiver voor andere appelbomen.
Misschien heeft u zelf ook weet van een interessante fruitvondeling? Het is voor ons vanzelfsprekend niet mogelijk om alle vondelingen in de streek of provincie persoonlijk te gaan inspecteren of te verzamelen, maar laat u dat niet beletten om er zelf mee aan de slag te gaan en jouw vondst bijvoorbeeld lokaal onder de aandacht te brengen en te vermeerderen!
Naamgeving
Elk ras verdient een eigen naam. In de fruitwereld worden vaak namen gekozen die verwijzen naar personen (James Grieve), bepaalde kenmerken van de vrucht (Transparente blanche), een locatie (Boskoop) of een combinatie (Jonagold). Ook de rassen uit dit vondelingenproject werden op deze wijze met een toepasselijke naam bedacht.
Tegenwoordig bedenken fruitkwekers, soms bijgestaan door marketingteams, de meest hippe namen voor nieuw op de markt gebrachte rassen. Denk daarbij maar aan Sweet Sensation, Belgica en Jazz.